#119 Współpraca recenzencka || O tym, jak wyobrażenia mijają się z rzeczywistością

Każdy początkujący bloger książkowy o tym marzy. Współpraca recenzencka to coś, do czego się dąży. Kiedy do naszej skrzynki mejlowej zaczynają napływać pierwsze propozycje, rozpiera nas duma. Nie oszukujmy się – to pewne wyróżnienie. Jednak czy współpraca recenzencka jest tym, czym się wydaje? Czy wszystko jest tak idealne, na jakie wygląda? Po roku współprac nazbierało mi się trochę przemyśleń, a dziś dzielę się z Wami sześcioma z nich.

Słowem wstępu:

• pisząc wydawnictwo, mam na myśli także agencje, które działają w ich imieniu
• nie wszystkie moje doświadczenia związane ze współpracą recenzencką były złe – większości jednak daleko do ideału
• wszystkie tytuły, które zrecenzowałam w ramach współpracy recenzenckiej, możecie znaleźć tutaj.

Błędy w mejlach?

Wszystko zaczyna się w momencie, gdy do blogera pisze wydawnictwo (ewentualnie autor lub agencja). W większości mejle są rozsyłane do blogerów hurtowo i – mam wrażenie, w przeciwieństwie do większości blogosfery – potrafię to zrozumieć. W branży wydawniczej liczy się każda minuta i nie wyobrażam sobie, by wydawnictwa miały poświęcać mnóstwo czasu na wysyłanie spersonalizowanych mejli do każdego blogera w ich bazie. Problem pojawia się wtedy, gdy... w tych mejlach są błędy. Nawet nie tyle błędy ortograficzne. Mam tu raczej na myśli mejle, które po prostu są niechlujnie napisane. I to naprawdę źle wygląda w przypadku tej branży. Nie mam zamiaru wskazywać nikogo palcem, ale zwłaszcza jedno wydawnictwo regularnie przysyła mi propozycje współpracy recenzenckiej w tak brzydko napisany sposób, że ja już na wstępie, kiedy otwieram tego mejla, jestem zniechęcona. Brak dużych liter, witam jako pierwsze słowo (na studiach skutecznie zniechęcono mnie do tego słowa), setki skrótów, literówki, wielokropki, które są serio WIELOkropkami, trzy różne rodzaje fontów w jednym mejlu, brak znaków diakrytycznych... i ogólna zła prezencja mejla. Naprawdę mrozi mi to krew w żyłach, bo jestem szczególnie wyczulona na poprawność i ogólną schludność tekstu. Logika podpowiada, że w dziale marketingu niekoniecznie muszą pracować osoby z wykształceniem polonistycznym, niemniej nie trzeba takiego posiadać, żeby umieć sklecić kilka ładnych zdań.

Brak kontaktu z blogerem

Jeśli bloger otrzyma propozycję i ją zaakceptuje, to... właściwie niech nie spodziewa się już żadnego mejla od wydawcy. I o ile brak czasu na spersonalizowane mejle rozumiem w pełni, tak braku czasu na odpisanie po akceptacji propozycji nie rozumiem w ogóle. Przecież, jakby nie było, to jest moment zawarcia jakiejś umowy. Wystarczy choćby napisać, że informacja dotarła, przewidziana wysyłka egzemplarza tego i tego dnia. Koniec, kropka. Tymczasem często bloger zostaje bez żadnej informacji odnośnie do mającego do niego przyjść egzemplarza recenzenckiego – ani kiedy może być, ani czy w ogóle będzie (w końcu zawsze może być taka sytuacja, że się zdążyły wyczerpać). Irytuje mnie to niezmiernie, bo dzielę swój czas między dwa domy – studiuję w Warszawie, ale często bywam w swoim rodzinnym Toruniu i jeśli wiem, że egzemplarz powinien dotrzeć, jak będę w Toruniu (np. jakieś święta), to podaję adres domowy, jeśli mam być w tym czasie w Warszawie, to podaję adres warszawski. Potem się okazuje, ze egzemplarze wysyłane są dwa tygodnie po wysłaniu propozycji i muszę kombinować. Czasami jest też tak, że czekam na egzemplarz, a on ostatecznie nie nadchodzi. Raz poczta widocznie zgubiła moją paczkę i książka została wysłana raz jeszcze. Ale raz wydawnictwo najwyraźniej się rozmyśliło – i nie raczyło poinformować mnie o przerwaniu współpracy. Brak kontaktu jest naprawdę irytujący, bo mam wrażenie, że wydawnictwa zapominają, że też jesteśmy ludźmi i prowadzenie bloga to najczęściej tylko hobby nieprzynoszące zysków. Poza nim mamy pracę, rodzinę, znajomych, szkołę, studia i setki innych obowiązków. Nie siedzimy 24h na dobę z nosem w książkach i z kluczem w ręce, żeby otworzyć listonoszowi lub kurierowi, którzy dostarczają nam egzemplarze recenzenckie.

 Brak kontaktu między wydawnictwem a agencją

Przyznaję, że jak dotąd miałam tylko jedno takie zdarzenie, ale podniosło mi ciśnienie niesamowicie. Propozycję egzemplarza dostałam od agencji, która działała w imieniu wydawnictwa. Książka szła jakąś niebotyczną ilość czasu, po czym agencja napisała do mnie z pytaniem, kiedy mogą oczekiwać publikacji (tutaj akurat chodziło o zdjęcie na Instagramie), ponieważ mają informację, że książka już doszła. A ja jej w życiu na oczy nie widziałam. Doszła co prawda dzień czy dwa później, no i nie wiem... proroctwo? Czy wciskanie kitu? Nawiasem mówiąc, to był też przypadek, że książka przyszła jakieś 2 czy 3 tygodnie po tym, jak dostałam propozycję i utknęła w Toruniu, podczas gdy ja byłam już w Warszawie. Musiałam ją ściągnąć więc do Warszawy, o czym poinformowałam agencję. I jakie było moje zdziwienie, gdy wydawnictwo tym razem odezwało się do mnie na Instagramie! Z dokładnie tym samym pytaniem, tuż po tym, jak wyjaśniłam sytuację mejlowo agencji. W dodatku po trzech dniach dostałam kolejną przemiłą informację z przypomnieniem o publikacji zdjęcia. Nerwy mi puściły i przyznaję, że odpisałam średnio grzecznie. Ale wiecie, to było atakowanie z dwóch stron i poczułam się tak, jakbym miała tę książkę dostać za darmo i nic w zamian nie zrobić (czyli nie publikować tego zdjęcia). Nie rozumiem więc po pierwsze tego, że odezwało się do mnie wydawnictwo, skoro umowę zawierałam z agencją, a po drugie tego, że nie było żadnego przepływu informacji między jednym a drugim (a wcześniej musiał być, skoro wiedzieli, że akurat do mnie idzie egzemplarz). Jaki jest więc sens zlecania agencji działań promujących książkę, skoro te dwie instytucje (wydawnictwo i agencja) nie potrafią się dogadać? I gdzie jest profesjonalizm? To było jedno z większych wydawnictw na rynku!

Błędne wysyłki

Błądzić jest rzeczą ludzką. Okej. Błędna wysyłka (pomijając przesyłki, które w magiczny sposób pochłonął potwór o nazwie Poczta Polska) zdarzyła mi się raz, ale za to jaka spektakularna! Akurat nie miało to miejsca w przypadku książki, ale było z tematem książkowym bezpośrednio związane. Nauczona doświadczeniem rozmowy z kurierami podałam adres dostawy do Torunia, ale numer telefonu mojej mamy, bo w Warszawie całe dnie mnie nie ma (przeważnie siedzę na uczelni od rana do późnego popołudnia) i nie udałoby mi się z kurierem dogadać. Pewnego pięknego dnia paczka... no, prawie dotarła. Prawie, bo kurier próbował ją dostarczyć na mój stary warszawski adres. Ten, pod którym mieszkałam na I roku studiów, do czerwca (rzecz działa się w listopadzie). Kuriozalna sytuacja. Nie wiem, skąd ten adres miał portal, z którym nawiązałam współpracę. Nie wiem, dlaczego paczka została wysłana tam. Na szczęście sytuację dało się rozwiązać, niemniej... jak? Jakim cudem takie coś miało miejsce?

Goniące terminy

Rzadko zdarzało mi się mieć współprace, w których termin byłby konkretnie podany – zazwyczaj było tak tylko w przypadku recenzji przedpremierowych lub premierowych. W pozostałych przypadkach wydawnictwa nie umawiały się ze mną na konkretny termin, więc niektórzy mogliby uznać, że sobie ten problem uroiłam. No bo... może trochę tak jest? Na podstronie z informacjami o współpracy mam podane, że zrecenzowanie książki, ze względu na liczne inne obowiązki, powinno mi zająć maksymalnie trzy tygodnie. Ale sama sobie narzucam presję czasu i gdy widzę, że mijają już dwa tygodnie, czuję, że termin zaczyna mnie gonić. Wtedy zaczyna się gorączkowe czytanie, byleby zdążyć skończyć i byleby zdążyć napisać, które odbiera całą radość z czytania w ogóle. Wierzę jednak, że to w pewnym sensie kwestia organizowania sobie czasu. Ja sama nie potrafię żyć według planu, trudno jest mi przewidzieć, ile będę miała czasu na czytanie danego dnia, a więc trudno mi też rozłożyć obowiązki tak, żeby spokojnie wywiązać się z umowy i zrecenzować w miarę rozsądnym czasie książkę.

Brak współpracy, tak de facto

Czasami mam wrażenie, że promocją zajmują się Janusze biznesu. Mój blog nie ma nie wiadomo jakich zasięgów, wyświetleń itd., jednak musi być w jakiś sposób atrakcyjny, skoro zwracają się do mnie wydawnictwa. I kiedy już dotrze do mnie książka, bez żadnych przygód po drodze, kiedy uda mi się ją mniej czy bardziej w terminie przeczytać i kiedy napiszę i opublikuję już recenzję... To NIC się nie dzieje. Nie rozumiem, dlaczego wydawnictwa nie podają potem linku do tej recenzji na swoich fanpage'ach. Przecież to zwiększyłoby liczbę osób, do których post dotrze i wszyscy mieliby z tego jakieś korzyści – ja większą ilość wyświetleń, być może nowych czytelników, komentarze, a wydawnictwo większe zainteresowanie książką, które być może przełożyłoby się na jej sprzedaż. Ani razu na 20 egzemplarzy recenzenckich wydawnictwo nie opublikowało mojej recenzji. Nawet jak raz to nieśmiało zasugerowałam. I nie wiem, czy to coś ze mną jest nie tak, bo wiele recenzji jest publikowanych. Niemniej to jest ten moment, kiedy czuję, że moja praca idzie na marne. I ten moment, kiedy zaczynam mieć dość.

Słowo na koniec

I właśnie w ten sposób oczekiwania mijają się z prawdą. Być może to tylko moje subiektywne odczucia, może miałam pecha, a może się czepiam. Trudno. Jak już od miesiąca mówię – w tym roku stopuję z egzemplarzami recenzenckimi, więc jeśli przez ten post i wylanie swojej frustracji nie dostanę już żadnej propozycji, to nawet lepiej, bo moja silna (słaba?) wola nie zostanie wystawiona na próbę. Historia moich współprac recenzenckich ma mniej więcej rok (do tej pory było ich, na oko, około 30, podając gdzieś wyżej liczbę 20, nie wliczyłam współprac instagramowych). Przez zaledwie rok zdążyłam zmienić swoje zdanie o 180 stopni. Współprace recenzenckie to coś bardzo pożądanego przez nowych blogerów, sama bardzo o tym marzyłam, kiedy zaczynałam i kiedy w końcu moje marzenie się spełniło, byłam bardzo dumna. Blogosfera jest ogromna i propozycje współpracy recenzenckiej to w pewien sposób wyróżnienie. Świadomość tego, że ktoś zauważył mnie, akurat mnie!, w morzu innych blogerów książkowych, naprawdę wzbudza poczucie dumy. Tylko że im więcej współprac, tym coraz mniej się chce, bo nie wygląda to tak dobrze, jak w wyobrażeniach. Ideały nie istnieją, ale kwestia współprac recenzenckich nawet się do ideału nie zbliżyła, więc mogłoby się w tym temacie coś zmienić. Żeby to naprawdę wyglądało jak współpraca, a nie było nią tylko z nazwy. 

Jakie są Wasze spostrzeżenia? Może Wasze współprace wyglądały lepiej? Podzielcie się wrażeniami!